Soorten

Phishing

Phishing is een vorm van online oplichting. Het woord komt van het Engelse fishing, wat hengelen betekent. Dat is namelijk wat de criminelen doen: hengelen naar je gegevens. Zij sturen je een e-mail, sms of whatsappje in naam van een betrouwbare bron: een bank, de overheid, een abonnementsdienst of een webwinkel. Deze mails of berichten zijn goed nagemaakt en haast niet van echt te onderscheiden. Jij moet zogenaamd snel betalen of een andere actie ondernemen. Je klikt op een link naar een valse website die sprekend lijkt op die van bijvoorbeeld een bank, je vult een aantal gegevens in en… beet! De criminelen krijgen wat ze zochten: jouw inloggegevens en persoonlijke informatie.

Fraude bij online aan-/verkoop

Bij aankoopfraude maak je geld over naar een persoon of bedrijf zonder de dienst of het product waarvoor je hebt betaald te ontvangen. Bij verkoopfraude verkoop en lever jij een product of dienst, maar betaalt de ontvanger daar niet voor. Het aantal meldingen stijgt enorm omdat er meer online besteld wordt.

Betaalverzoekfraude

Betaalverzoekfraude staat ook bekend als Whatsappfraude, vriend-in-noodfraude of hulpvraagfraude. De oplichter doet zich - meestal via WhatsApp - op een zeer overtuigende manier voor als een familielid of een goede vriend. Hij stuurt je een bericht met een onbekend nummer, want zijn gsm-toestel is stuk of gestolen. Tijdens een chatgesprek overtuigt hij je om geld over te schrijven.​​​​ Het bedrag, vaak meer dan 1 000 euro, moet je overschrijven naar een rekeningnummer.

Bij een variant doet de crimineel zich voor als geïnteresseerde koper van jouw product op een verkoopsite zoals 2dehands.be. Al snel vraagt hij om de deal via WhatsApp voort te zetten. Hij beweert al vaker te zijn opgelicht op een verkoopsite en wil daarom een bewijs van betrouwbaarheid. Via een betaalverzoek dat hij zal sturen, vraagt hij je één cent naar hem te storten. Bij die onschuldige overschrijving kom je echter op een valse website terecht. Nadat jij nietsvermoedend je vertrouwelijke gegevens invoert, kan de oplichter jouw rekening plunderen.

Dating-, vriendschaps- of emotiefraude

Hoe ver ga jij voor de liefde van je leven? Heel ver wellicht. Dat weten oplichters op het internet ook. Zij zetten de charmes in van knappe mannen en vrouwen om je hart te stelen. En daarna je centen.

Emotiefraude kan verschillende vormen aannemen, maar het principe blijft hetzelfde. Ben je op zoek naar een partner, vriend of luisterend oor via het internet? Wees dan extra op je hoede voor oplichters die je vertrouwen proberen te winnen, gewiekst inspelen op je emoties en werken op je gemoed. Slachtoffers worden vaak nauwkeurig geselecteerd. Zo maken mensen die gevoelig zijn en eerlijkheid hoog in het vaandel dragen, meer kans om in de val te trappen.

Oplichters zoeken hun slachtoffers vaak via datingsites en -applicaties zoals Tinder. Ze gebruiken ook e-mail, chat of sociale media zoals Facebook om in contact met je te komen. De eerste kennismaking kan zelfs via telefoon gebeuren. Daarbij maken ze steevast gebruik van een vals profiel. Dat kan een fictieve naam zijn, maar evengoed een gestolen identiteit van een échte persoon.

Na een tijdje vraagt je droomprins(es) om geschenken, je persoonlijke gegevens en geld. Om naar België te kunnen reizen om je te ontmoeten, om voor de achterblijvende familie te zorgen, om ziekenhuiskosten te betalen. Alle redenen zijn goed om centen te ontfutselen. De criminelen winnen eerst (vaak weken- of maandenlang) je vertrouwen en maken daarna geraffineerd misbruik van je hulpvaardigheid. Nadat betaling van flinke sommen geld, blijft het plots stil aan de andere kant. En jij blijft alleen en gedupeerd achter. 

(Bank)helpdeskfraude

Bij deze oplichtingstruc krijg je thuis telefoon van een oplichter die zich voordoet als een bankmedewerker. Aan het nummer op de display van je telefoon merk je niets, want dat is echt. De nepmedewerker noemt je persoonlijke details zoals je adres, rekeningnummer of geboortedatum om zo te bewijzen dat je niet met een oplichter te maken hebt. Hij beweert dat je bankrekening niet meer veilig is omwille van verdachte activiteiten. Om dit dringend probleem zo snel mogelijk op te lossen moet je je hele banksaldo met een of meerdere overschrijvingen veiligstellen op een kluisrekening. Dat is uiteraard een rekening van de oplichters. Zij sluizen het weg via de rekening van zogenaamde geldezels.

Het komt ook voor dat een valse bankmedewerker zegt dat je bankkaart vervangen moet worden. Sommigen komen zelfs aan huis om je bankkaart op te halen en daarbij je pincode te ontfutselen. Of ze stellen voor om je bankkaart doormidden te knippen in een envelop van de bank te steken. Nadien repareren ze de kaart en halen er je rekening mee leeg. 

Er zijn ook criminelen die je ongevraagd hulp aanbieden met zogenaamde computerproblemen. Ze nemen je pc over vanop afstand en kunnen alles zien wat je op je computer doet of handelingen uitvoeren alsof jij het zelfs bent.

Sextortion/sexting

Dit is een ander woord voor seksuele afpersing. Slachtoffers worden via sociale media overtuigd om intieme beelden van zichzelf door te sturen. Daarna dreigen de afpersers de beelden te verspreiden als het slachtoffer niet met geld of meer foto's en filmpjes over de brug komt.​​​​

Oplichting met internet

​​​​​​​Oplichting met internet is een vorm van bedrog waarbij de dader het slachtoffer geld, waardevolle goederen of gegevens ontfutselt.

Whaling

Whaling is een techniek waarbij een frauduleuze e-mail wordt verzonden naar personen met een hoge functie binnen een bedrijf met als doel gevoelige of financiële data te bemachtigen.

Ransomware

Iemand heeft bestanden op je computer, tablet of smartphone vergrendeld of versleuteld waardoor ze ontoegankelijk zijn geworden. Er wordt geld gevraagd om weer toegang te krijgen tot de bestanden.

Hacking

Iemand heeft zonder toestemming ingebroken in je informaticasysteem.

Informaticasabotage

Een opzettelijke actie met als doel het informaticasysteem en/of gegevens te beschadigen.​​​​​

Valsheid in informatica

​​​​​​​Het wijzigen, wissen of invoeren van data in een computersysteem met het oogmerk om te schaden. Het opzet is vaak om oplichting mogelijk te maken. Bijvoorbeeld het overnemen van een 2dehands-account om in naam van deze persoon berichten te versturen.